Upvas Recipes येत्या रविवारी ६ जुलै रोजी आषाढी एकादशी निमित्य सर्वत्र उपवास केला जातो साबुदाणा खिचडी सर्वत्र करतात पण साबुदाणा खिचडी बरोबरच जरा वेगळे उपवासाचे पदार्थ खास जनस्थान ऑनलाईन च्या वाचकांसाठी आम्ही देत आहोत. एकदा प्रयत्न करून बघा आणि आपल्या प्रतिक्रिया नोंदवा
🫓 उपवासाचे साबूदाणा थालीपीठ(Upvas Recipes)
🔸 साहित्य (2-3 थालीपीठांसाठी):
साबूदाणा – १ कप (भिजवून)
उकडलेला बटाटा – १ मध्यम (किसलेला)
शेंगदाण्याचे कूट – ½ कप
हिरव्या मिरच्या – १-२ (बारीक चिरून)
कोथिंबीर – २ चमचे (बारीक चिरलेली) (ऐच्छिक)
सैंधव मीठ – चवीनुसार
साजूक तूप / शेंगदाणा तेल – थोडेसे (शेकण्यासाठी)
लिंबाचा रस – ½ चमचा (ऐच्छिक)
जिरे – ½ चमचा (ऐच्छिक)
🔹 कृती:
साबूदाणा भिजवणे:
साबूदाणा स्वच्छ धुऊन, ४-५ तास (किंवा रात्रभर) पाण्यात भिजवून ठेवा.
पाणी गाळून चांगले फुललेला साबूदाणा वापरा.
मिश्रण तयार करणे:
भिजवलेला साबूदाणा, किसलेला बटाटा, शेंगदाण्याचे कूट, मिरची, मीठ, कोथिंबीर (ऐच्छिक), लिंबाचा रस एकत्र करा.
सर्व नीट मिक्स करून गुठळ्या न येता मऊ गोळा तयार करा.
थालीपीठ घडवणे:
तव्यावर किंवा प्लास्टिकच्या शीटवर थोडे तेल लावून गोळ्याचा एक भाग घ्या.
हाताने थोडा थापून थालीपीठाचा आकार द्या (जाडसर असू दे).
शेकणे:
तवा गरम करून त्यावर थोडे तूप घालून थालीपीठ शेका.
मध्यम आचेवर दोन्ही बाजूंनी खरपूस आणि कुरकुरीत होईपर्यंत शेकून घ्या.
🍽️ कशाबरोबर खाल्ल्यास छान लागते:
शेंगदाणा-तूप चटणी
दह्याबरोबर
कोथिंबीर लिंबू चटणी
गोड दही (उपवासासाठी साखर घालून)
📝 टीप:
मिश्रण फार ओलसर करू नका. थालीपीठ तुटण्याची शक्यता असते.
लहान मुलांसाठी कमी मिरच्यांचा वापर करा.
इच्छेनुसार थालीपीठ लहान लहान पॅटीज (cutlet) म्हणूनही बनवू शकता.
२ 🟤 उपवासासाठी –
राजगिऱ्याचे अप्पे
(Upvas Recipes)
(पचायला हलके, झटपट तयार होणारे आणि कुरकुरीत)
🔸 साहित्य (८–१० अप्पेसाठी):
राजगिऱ्याचे पीठ – १ कप
उकडलेला बटाटा – १ मध्यम (किसलेला)
साय (दही) – ½ कप (गोडसर नसेल असे उपवासाचे)
शेंगदाण्याचे कूट – ¼ कप
हिरव्या मिरच्या – १-२ (बारीक चिरून)
कोथिंबीर – २ चमचे (ऐच्छिक)
सैंधव मीठ – चवीनुसार
जिरे – ¼ चमचा
साजूक तूप / शेंगदाणा तेल – शेकण्यासाठी (अप्पेपात्रात)
🔹 कृती:
मिश्रण तयार करा:
एका मोठ्या परातीत राजगिऱ्याचे पीठ, बटाटा, दही, शेंगदाणे कूट, मिरची, जिरे, कोथिंबीर आणि सैंधव मीठ घालून सर्व नीट एकत्र करा.
थोडेसे पाणी घालून घोटीव, डोशाच्या पीठासारखे अर्धवट पातळ मिश्रण करा.
(जास्त पाणी घालू नका – अप्पे फुटू शकतात.)
अप्पेपात्र गरम करा:
प्रत्येक खोलगट जागेत थोडे तूप घाला आणि पात्र गरम करा.
अप्पे शेकणे:
प्रत्येक जागेत एक चमचा मिश्रण घाला.
झाकण ठेवून मध्यम आचेवर ४-५ मिनिटे शेकून घ्या.
नंतर उलटवून दुसरी बाजूही खरपूस होईपर्यंत शेकून घ्या.
🍽️ वाढतांना :
तूप व दहीसह, किंवा
शेंगदाणा-कोथिंबीर चटणी
लहान मुलांसाठी साखरेचं दही किंवा गूळ सुद्धा छान लागतं.
📝 टीप:
ताजं दही वापरा. आंबट दही नको.
तव्यावर देखील हेच मिश्रण छोटे छोटे डोश्यासारखे घालून शेकता येते.
हवे असल्यास थोडेसे ओलं खोबरं किंवा ओवा (अजवायन) टाकून स्वाद वाढवा.
📌 हे का खास?
✅ उपवासासाठी योग्य
✅ झटपट तयार
✅ पौष्टिक, चवदार आणि नव्या पिढीला सुद्धा आवडणारे!
🟡 उपवासाचे वरई (भगर) उपमा / पुलाव
(हलकं, झटपट, आणि पोटभर! उपवासातही स्वादिष्ट पर्याय)
🔸 साहित्य (2 व्यक्तींकरता):
वरई तांदूळ (भगर) – १ कप
पाणी – २ कप
उकडलेला बटाटा – १ मध्यम (चिरून)
शेंगदाणे – २ चमचे
हिरव्या मिरच्या – १-२ (चिरून)
साजूक तूप / शेंगदाणा तेल – २ चमचे
जिरे – ½ चमचा
सैंधव मीठ – चवीनुसार
कोथिंबीर – सजावटीसाठी
लिंबाचा रस – ½ चमचा (ऐच्छिक)
ओलं खोबरं – १ चमचा (ऐच्छिक)
🔹 कृती:
वरई धुणे व शिजवणे:
वरई पाण्याने धुऊन बाजूला ठेवा.
एका पातेल्यात २ कप पाणी उकळवून त्यात वरई, थोडे मीठ आणि थोडं तूप घालून मंद आचेवर शिजवा.
वरई मोकळी आणि नितळ शिजली पाहिजे. (जास्त मऊ नको.)
फोडणी तयार करणे:
दुसऱ्या कढईत तूप गरम करून त्यात जिरे, चिरलेली मिरची आणि शेंगदाणे टाका.
शेंगदाणे खरपूस होईपर्यंत परता.
बटाटा घालून परतणे:
त्यात उकडलेला बटाटा टाकून २-३ मिनिटे परतावा.
वरई मिसळणे:
शिजवलेली वरई फोडणीत घालून चांगलं मिसळा.
झाकण ठेवून २-३ मिनिटं वाफ येऊ द्या.
चवीनुसार टच:
वरून लिंबाचा रस, ओलं खोबरं आणि कोथिंबीर टाका.
🍽️ कशाबरोबर खाल्ल्यास छान लागते:
दही
शेंगदाणा चटणी
उपवासासाठी लोणचं (उपवास योग्य असल्यास)
📝 टीप:
वरई मोकळी शिजवणं महत्त्वाचं आहे.
तिखटपणा वाढवायचा असेल तर मिरची पेस्ट वापरू शकता.
हवा असल्यास थोडा साखर-संबंधित गोडवा घालून फराळी पुलावसारखा बनवा.
📌 हे का खास?
✅ झटपट तयार होणारा
✅ पोटभरा आणि हलका
✅ उपवासात नित्यपणे येणाऱ्या साबूदाण्याला पर्याय
✅ लहानथोर सर्वांना योग्य
☑️ टीप:
सर्व पाककृती सैंधव मीठ, साजूक तूप/शेंगदाणा तेल, आणि उपवास्य साहित्य वापरून केल्या पाहिजेत.
दूध, फळं, शेंगदाणे, सुकामेवा या घटकांचा योग्य समावेश केल्यास उपवास अधिक पौष्टिक होतो.
