मुंबई, दि. १३ ऑगस्ट २०२५ – FDA Maharashtra Food Safety सणासुदीचा काळ जसजसा जवळ येतो, तसतशी मिठाई, नमकीन, खवा, मावा, घी आणि इतर खाद्यपदार्थांची विक्री झपाट्याने वाढते. मात्र या वाढत्या मागणीसोबतच अन्नाची गुणवत्ता आणि स्वच्छता याकडे दुर्लक्ष होण्याचा धोका देखील वाढतो. याच पार्श्वभूमीवर अन्न व औषध प्रशासन (FDA) यांनी राज्यातील मिठाई उत्पादक, विक्रेते आणि हॉटेल व्यावसायिकांना महत्त्वाच्या सूचना दिल्या आहेत.
अन्न व औषध प्रशासनाचे सहाय्यक आयुक्त नि. दि. मोहिते यांनी सांगितले की, अन्नपदार्थ पॅक करताना वर्तमानपत्राचा कागद वापरणे टाळावे, कारण त्यावर छापण्यात येणाऱ्या शाईत हानिकारक रसायने असतात. ही रसायने अन्नात मिसळून आरोग्यास गंभीर धोका निर्माण करू शकतात.
मिठाईत केवळ फूडग्रेड रंगच वापरा (FDA Maharashtra Food Safety)
FDA ने स्पष्ट केले आहे की मिठाई तयार करताना फक्त फूडग्रेड खाद्य रंगांचा वापर करावा आणि तोही अत्यल्प प्रमाणात. अधिक रंगीबेरंगी दिसावी म्हणून जास्त प्रमाणात रंग मिसळल्यास आरोग्यावर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो. विशेषत: मुलांमध्ये याचा दुष्परिणाम अधिक जाणवू शकतो.
ग्राहकांसाठी टोल-फ्री तक्रार क्रमांक
अन्न पदार्थाच्या गुणवत्तेविषयी नागरिकांना शंका असल्यास किंवा अन्नात मिलावट झाल्याचा संशय आल्यास १८०० २२२ ३६५ या टोल-फ्री क्रमांकावर तक्रार नोंदवता येईल. FDA ने ग्राहकांना आवाहन केले आहे की त्यांनी अन्नाच्या दर्जाविषयी तडजोड करू नये आणि अशा घटना त्वरित कळवाव्यात.
सणासुदीच्या काळात विशेष दक्षता
मोठ्या प्रमाणात मागणी असल्यामुळे सणासुदीच्या काळात काही उत्पादक आणि विक्रेते वेग वाढवण्यासाठी अन्न पदार्थात भेसळ करण्याचा मार्ग अवलंबतात.
FDA ने अशा प्रकारांना आळा घालण्यासाठी काही महत्त्वाच्या मार्गदर्शक सूचना दिल्या आहेत –
मिठाई, खवा, मावा, घी यांसारख्या वस्तू फूडग्रेड पॅकिंग मटेरियलमध्येच पॅक कराव्यात.
अन्नपदार्थ पॅक करताना स्वच्छ हातमोजे, कॅप, अ‍ॅप्रन वापरणे बंधनकारक करावे.
तयार उत्पादनाच्या साठवणुकीसाठी स्वच्छ, हवेशीर आणि कीटकमुक्त जागेचा वापर करावा.
फूड आयटमवर उत्पादन दिनांक आणि वापरण्याची अंतिम तारीख (Expiry date) स्पष्ट लिहावी.
मिठाई किंवा पॅक केलेल्या पदार्थांमध्ये पाणी, दूध किंवा तेलाचे प्रमाण मोजून ठेवावे, जेणेकरून बॅक्टेरियाची वाढ रोखता येईल.
वर्तमानपत्रात पॅकिंग का घातक?
वर्तमानपत्राच्या कागदावर छपाईसाठी वापरली जाणारी शाईमध्ये लीड, आर्सेनिक, हायड्रोकार्बन्स यांसारखी हानिकारक धातू आणि रसायने असू शकतात. गरम अन्न या कागदात पॅक केल्यास ही रसायने थेट अन्नात मिसळतात.
यामुळे –पचनसंस्थेच्या तक्रारी
अ‍ॅसिडिटी, उलटी, अतिसार
दीर्घकालीन संपर्कामुळे कॅन्सरचा धोका वाढणे
यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
हॉटेल व्यवसायिकांसाठी विशेष सूचना
हॉटेल्स, मिठाई दुकानं आणि बेकरींनी ग्राहकांचा विश्वास जपण्यासाठी अन्नाची स्वच्छता आणि गुणवत्ता याकडे विशेष लक्ष द्यावे. फक्त नफा मिळवण्यासाठी अन्नपदार्थांच्या दर्जात तडजोड करणे हे कायदेशीर गुन्हा ठरू शकतो, ज्यामुळे दंड किंवा परवाना रद्द होण्याची शक्यता असते.
ग्राहकांनी काय लक्षात ठेवावे?
नेहमी विश्वासार्ह दुकानातूनच मिठाई व अन्नपदार्थ खरेदी करावेत.
पॅकिंगवर FSSAI क्रमांक तपासावा.
जास्त चमकदार रंग किंवा कृत्रिम सुगंध असलेल्या मिठाईपासून दूर राहावे.
कमी दरात उपलब्ध मिठाईच्या गुणवत्तेविषयी सतर्क राहावे.
सणाचा आनंद आणि चविष्ट पदार्थांचा आस्वाद घेणं महत्त्वाचं आहे, पण त्यापेक्षा अधिक महत्त्वाचं आहे आरोग्य सुरक्षित ठेवणं. अन्न व औषध प्रशासनाच्या या सूचना फक्त उत्पादक आणि विक्रेत्यांसाठीच नाहीत तर ग्राहकांसाठीही तितक्याच महत्त्वाच्या आहेत. सुरक्षित अन्नाचा वापर करूनच सणासुदीचा आनंद लुटा.
