नाशिक,दि,२७ जानेवारी २०२५ –नाशिकच्या कुसुमाग्रज प्रतिष्ठानच्या वतीने दिला जाणारा मानाचा जनस्थान पुरस्कार नाटककार,अभिनेते,दिगदर्शक,नाट्यशिक्षक सतीश आळेकर यांना जाहीर करण्यात आला आहे. जनस्थान हा पुरस्कार कुसुमाग्रज प्रतिष्ठानतर्फे एक वर्षाआड दिला जाणारा पुरस्कार असून १० मार्च रोजी नाशिकच्या गुरुदक्षिणा सभागृहात या पुरस्काराचे वितरण केले जाणार आहे.
आज सोमवारी दिनांक २७ जानेवारी रोजी कुसुमाग्रज प्रतिष्ठानतर्फे पत्रकार परिषद आयोजित करण्यात आली होती.या परिषदेत लेखक, साहित्यिक कुमार केतकर, कुसुमाग्रज प्रतिष्ठानचे अध्यक्ष वसंत आबाजी डहाके, जनस्थान समितीचे अध्यक्ष विलास लोणारी तसेच सुरेश भटेवरा आर्की संजय पाटील,कवी प्रकाश होळकर ,ऍड अजय निकम,सुरेश भटेवरा आदी उपस्थित होते. त्यांनीच या पुरस्कारची घोषणा केली आहे. एक लाख रुपये, मानपत्र आणि सन्मानचिन्ह असे जनस्थान पुरस्काराचे स्वरूप आहे.
सतीश वसंत आळेकर यांच्या विषयी
सतीश वसंत आळेकर यांचा जन्म ३० जानेवारी १९४९ झाला. सतीश आळेकर हे मराठी नाटककार, अभिनेते आणि नाट्य दिग्दर्शक आहेत. पुण्याच्या थिएटर अकादमीचे संस्थापक सदस्य , असून आणि महानिर्वाण (१९७४), महापूर (१९७५), अतिरेकी (१९९०), पिडीजात (२००३), मिकी अनी मेमसाहिब (१९७३), आणि बेगम बर्वे (१९७९) या नाटकांसाठी प्रसिद्ध . जे सर्व त्यांनी अकादमीसाठी दिग्दर्शित केले आहेत . एक दिवस माथाकडे (२०१२) आणि ताकी संवाद (२०२४) ही दोन अलीकडील नाटके अनुक्रमे निपुण धर्माधिकारी आणि अनुपम बर्वे यांनी दिग्दर्शित केली आहेत . महेश एलकुंचवार आणि विजय तेंडुलकर यांच्यासमवेत ते आधुनिक मराठी आणि भारतीय रंगभूमीवरील सर्वात प्रभावशाली आणि प्रगतीशील नाटककार मानले जातात . सतीश आळेकर यांना अनेक पुरस्कार मिळाली आहेत. अखिल भारतीय नाट्य परिषदेचा जीवनगौरव पुरस्कार, तसेच पद्मश्री पुरस्काराने देखील ते सन्मानित आहेत.
आळेकर यांनी अनेक आंतरराष्ट्रीय नाटक अनुवाद प्रकल्पांमध्ये सहकार्य केले आहे. न्यूयॉर्क विद्यापीठातील टिश स्कूल ऑफ आर्ट्सने त्यांना 2003 मध्ये भारतीय रंगभूमीवरील अभ्यासक्रम शिकवण्यासाठी आमंत्रित केले. जॉर्जिया विद्यापीठाच्या थिएटर अँड फिल्म्स स्टडीज विभागाने त्यांना 2005 मध्ये त्यांच्या बेगम बर्वे या नाटकाच्या इंग्रजी निर्मितीसाठी आमंत्रित केले .
त्यांना १९९४ मध्ये संगीत नाटक अकादमी ,भारताच्या राष्ट्रीय संगीत, नृत्य आणि नाटक अकादमी तर्फे नाट्यलेखन (मराठी) मध्ये संगीत नाटक अकादमी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यांना जानेवारी २०१२ मध्ये पद्मश्री पुरस्कार मिळाला. सेवानिवृत्तीनंतर सतीश आळेकर यांची सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाने २०१३ ते सप्टेंबर २०२२ पर्यंत कॅम्पसमध्ये प्रतिष्ठित प्राध्यापक म्हणून नामांकन केले. ते अजूनही एसपीपुणे विद्यापीठाच्या व्हिजिटिंग फॅकल्टीमध्ये आहेत. दिल्लीतील नॅशनल स्कूल ऑफ ड्रामा. अलीकडे तो मराठी आणि हिंदी फिचर फिल्म्समधील पडद्यावरच्या अभिनयासाठीही ओळखला जातो. तो व्हेंटिलेटर (२०१६) सारख्या चित्रपटातील व्यक्तिरेखांच्या भूमिकेत दिसत आहे .
नाटके
1973 पासून लिहिलेल्या मूळ मराठी + नाटकांची यादी
मिकी आणि मेमसाहेब (1973)*
महानिर्वाण (1974)*
हापूर (1975)
बेगम बर्वे (१९७९)*
शनवार रविवार (१९८२)*
दुसरा सामना (1987)
अतिरेकी (1990)*
पिधिजात लोकजात (2003)*
एक दिवस माथाकडे एक दिवस मठाकडे (2012)
ठकीशी संवाद (2020)*
थिएटर अकादमी, पुणे साठी सतीश आळेकर यांनी दिग्दर्शित केलेली नाटके.
महापूर (1975) थिएटर अकादमी, पुणे साठी मोहन गोखले दिग्दर्शित
दुसरा सामना (1987) कला वैभव, मुंबईसाठी वामन केंद्रे दिग्दर्शित
एक दिवस माथाकडे (२०१२) नाटक कंपनी, पुणे साठी निपुण धर्माधिकारी दिग्दर्शित
मूळ मराठी १५० एकांकिकांची यादी
मेमरी (1969)
भजन (१९६९)
एक झुलता पूल (1971)
दार कोणी उघडत नाही (१९७९)
बस स्टॉप (1980)
रुपांतरित/अनुवादित एकांकिका आणि नाटकांची यादी
न्यायाधीश (1968)
यमुचे रहस्य (1976)
भिंत (1980)
वळण (1980)
प्रलय (1985) गुंथर ग्रासच्या जर्मन नाटक द फ्लडची मराठी आवृत्ती
आळशी अत्तरवा घटना (१९९९)
नशीबवान बाईचे डॉन (1999)
सुपारी (2002)
कर्मचारी (2009)
