नवी दिल्ली, दि. २१ सप्टेंबर २०२५ – GST Reform India 2025 भारताच्या कररचनेत २२ सप्टेंबरपासून मोठा टप्पा गाठला जाणार आहे. जीएसटी (Goods and Services Tax) प्रणाली लागू होऊन आठ वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर केंद्र सरकारने अप्रत्यक्ष कर व्यवस्थेत सर्वात मोठे बदल जाहीर केले आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी राष्ट्राला संबोधित करत “बचत उत्सव”(GST Saving Festival) ची घोषणा केली आणि देशवासीयांना “मेड इन इंडिया” वस्तू खरेदी करण्याचे आवाहन केले.
पंतप्रधान मोदींचे राष्ट्राला संबोधन(GST Reform India 2025)
पंतप्रधान मोदी म्हणाले, “सुधारणा हा एक अखंड चालणारा प्रवास आहे. वर्तमानकाळातील गरजा आणि भविष्यातील स्वप्ने लक्षात घेऊन जीएसटीत नवे बदल करण्यात आले आहेत. यामुळे गरीब, मध्यमवर्ग, नवमध्यमवर्ग, शेतकरी, महिला, दुकानदार, व्यापारी, उद्योजक—अशा प्रत्येक घटकाला फायदा होणार आहे.”
त्यांनी स्पष्ट केले की, आता भारताची समृद्धी स्वदेशीच्या (Made in India Products)मंत्रातून वाढणार आहे. देशात जे तयार होऊ शकते ते परदेशातून आयात करण्याऐवजी भारतातच तयार करून भारतातच खरेदी केले पाहिजे.
जीएसटी कररचनेतील नवे नियम
सरकारने जाहीर केलेल्या बदलांनुसार –
आता जीएसटीमध्ये फक्त दोन स्लॅब राहतील : ५% आणि १८%.
पूर्वी १२% स्लॅबमध्ये असलेल्या ९९% वस्तू ५% स्लॅबमध्ये हलवल्या जातील.
अनेक दैनंदिन वापराच्या वस्तूंवर जीएसटी शून्य किंवा केवळ ५% इतका राहील.
यामुळे करप्रणाली अधिक सोपी होऊन व्यवसायासाठी सुलभ वातावरण तयार होईल.
कोणत्या वस्तू स्वस्त होतील?
इलेक्ट्रॉनिक्स व घरगुती उपकरणे
एसी, टीव्ही, फ्रिज, वॉशिंग मशीन यांसारख्या टिकाऊ इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंवर जीएसटी दर कमी होणार आहे.
रोजच्या वापरातील घरगुती सामान
साबण, शॅम्पू, टूथपेस्ट, टूथब्रश यांसारख्या वस्तू अधिक स्वस्त मिळतील.
दुग्धजन्य पदार्थ व खाद्यपदार्थ
तूप, लोणी, चीज, पनीर, नट्स, बिस्किटे, मिठाई, पॅकेज्ड अन्नपदार्थ यांच्या किमती कमी होतील.
कपडे व पादत्राणे
जीएसटी कपातीमुळे कपडे व बूट-चप्पल स्वस्त होणार आहेत.
शैक्षणिक साहित्य
पेन्सिल, क्रेयॉन्स, वह्या, चार्ट्स, नकाशे यांसारख्या साहित्याची किंमत कमी होईल.
औषधे व वैद्यकीय उपकरणे
जीवनरक्षक औषधे व वैद्यकीय साधने स्वस्त मिळतील.
हॉटेल व पर्यटन सेवा
हॉटेलचे खोलीदर, पर्यटनाशी संबंधित काही शुल्क कमी होणार असल्याने प्रवास किफायतशीर होईल.
कारच्या किंमतीत थेट फायदा
जीएसटी कपातीचा सर्वाधिक परिणाम वाहन खरेदीदारांना जाणवणार आहे.
छोट्या कारसाठी : सुमारे ₹५०,००० ते ₹१,३०,००० पर्यंत बचत होऊ शकते.
मध्यम आकाराच्या कार किंवा लक्झरी/सेडान कारसाठी : बचत काही लाख रुपयांपर्यंत जाऊ शकते, कारण आधी या गाड्यांवर अतिरिक्त सेस व करांचा मोठा भार होता.
यामुळे सणासुदीच्या काळात वाहन खरेदीत वाढ होण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
लोकांना थेट होणारी बचत
सरकारने यापूर्वीच ₹१२ लाख रुपयांपर्यंतच्या उत्पन्नावर आयकरातून सूट दिली आहे. आता जीएसटी कपातीमुळे २.५ लाख कोटी रुपयांची बचत थेट जनतेच्या खिशात जाणार आहे.
याचा परिणाम म्हणून –
घर बांधणे,
वाहन खरेदी,
इलेक्ट्रॉनिक्स खरेदी,
दैनंदिन वापराच्या वस्तूंची खरेदी
— या सर्व गोष्टी ग्राहकांसाठी स्वस्त होतील.
एमएसएमई व लघुउद्योगांसाठी सुवर्णसंधी
जीएसटीत झालेले बदल फक्त ग्राहकांपुरते मर्यादित नसून लघुउद्योग, कुटीर उद्योग आणि एमएसएमई यांनाही मोठा फायदा देतील.
कमी कर दर आणि सोपी प्रक्रिया यामुळे उत्पादन खर्च कमी होईल.
विक्री वाढेल व नफा स्थिर राहील.
जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धा करण्यासाठी भारतीय उत्पादक अधिक सक्षम होतील.
मोदींनी एमएसएमईंना आवाहन केले की, “आपण देशात तयार करू शकतो ते देशातच बनवा. दर्जा जागतिक मानकांचा ठेवा आणि भारताचे नाव जागतिक पातळीवर सर्वोच्च करा.”
अर्थव्यवस्थेवरील परिणाम
तज्ज्ञांच्या मते –कररचनेतील साधेपणा यामुळे गुंतवणूकदारांना भारतात येणे अधिक सोपे होईल. व्यापारात पारदर्शकता वाढेल.कर महसूल स्थिर राहूनही ग्राहकांवरील भार कमी होईल.अर्थव्यवस्थेतील मागणी (demand) वाढल्याने उद्योग क्षेत्राला गती मिळेल.
२२ सप्टेंबरपासून सुरू होणारा हा “बचत उत्सव” भारतातील ग्राहक, व्यापारी आणि उद्योगपती सर्वांना थेट फायदा देणार आहे. वस्तू व सेवांचे दर कमी होऊन प्रत्येक घराच्या बजेटमध्ये बचत होईल.
“मेड इन इंडिया” उत्पादनांना मिळणारा प्रोत्साहन हा आत्मनिर्भर भारताच्या दिशेने भक्कम टप्पा ठरेल. कररचना सुलभ करून सरकारने केवळ जनतेचा आर्थिक भार कमी केला नाही, तर उद्योग, गुंतवणूक व विकासासाठीही नवे दरवाजे खुले केले आहेत. भारताच्या विकासकथेतील हा टप्पा ऐतिहासिक मानला जाईल यात शंका नाही.
